GC 2 wint stadsderby tegen Spassky’s

Het tweede is vorig jaar gedegradeerd uit de Eerste Klasse en de doelstelling
voor dit seizoen is duidelijk: promoveren! Er dienden zich uit het niets drie
versterkingen aan: Barnabas Kovacsy (Hongaars talent, studeert economie aan
de RUG), Dries Wedda (Afkomstig uit de Arnhemse schaakschool, student
Artificial Intelligence alhier) en Erik Hoeksema, schrijver van dit verhaaltje en
pensionado uit het eerste.

Begin jaren tachtig speelde ik het voor het laatst in het tweede. In die tijd was
Groningen 1 een brave middenmoter in de Eerste Klasse, zonder enig uitzicht op
promotie naar de Hoofdklasse (de voorganger van de huidige Meesterklasse).
Dus ik ging geheel ambitieloos een jaartje vrijwillig in het tweede spelen, een
gezellig vriendenteam. Was leuk, maar schaaktechnisch was dit min of meer een
verloren jaar voor mij. Iets als een meestertitel was een Ver van mijn bed show.
Ik vond het allang best om wereldkampioen van de NOSBO te zijn, pas later na
de komeetachtige opkomst van Joris Brenninkmeijer begreep ik dat er harder
gewerkt moest worden om de jeugd een beetje bij te houden.

Speelde Michael Riemens (zoals zovelen later verkast van Groningen naar
Spassky’s) dat jaar net als ik ook in het tweede? Evert Janse en Jan Postma in
ieder geval wel, alle drie komen ze nu uit voor de Spassky’s. Hun club is
genoemd naar Boris Spassky, de meest luie wereldkampioen aller tijden. Na zijn
verloren WK-match in 1972 tegen Fischer leek de energie een beetje op bij
Spassky en verloor hij zich in talloze korte en snelle remises. Zo verscheen hij
eens in tenniskledij achter het bord om zich na een kwartiertje spelen naar de
tennisbaan te spoeden. Het kan nog erger. Begin jaren tachtig tegen rising star
Kasparov had hij na een zet of vijftien groot voordeel. Gewoontegetrouw bood
Spassky remise aan, maar Kasparov weigerde. Een te prijzen mentaliteit, maar
de stelling van Kasparov werd er niet beter op. Na twintig zetten bood Spassky
nog een keer remise aan met de woorden: “als je het nu niet aanneemt, zal ik je
moeten verpletteren.” Haastig ging Kasparov akkoord.

Goed, een beetje in de geest van deze Spassky speelden Michael Riemens en ik
remise in tien zetten. Dat lijkt een saaie vriendenremise, maar in werkelijkheid
waren we elkaar naar de strot gevlogen en was er van alles gebeurd. Daarover
later meer.

De eerste uren gaf rating-underdog Spassky’s geen krimp, maar ineens ging het
hard. Adrian Clemens had niets bereikt in de opening, maar tegenstander Henk
Jansen hielp zichzelf als een volleerd kamikaze-piloot eigenhandig om zeep.
Lekker puntje zo uit het niets.

Alef Boer is een dankbare speler voor een teamleider, hij is best bereid om
negen keer met zwart te spelen. Maar deze kreeg kreeg hij wit en plotseling
bleek hij wel degelijk in staat om een serieuze opening te spelen. Geen onzin
met 1.c3 en 2.Da4 (om maar iets te noemen) maar een gezonde Siciliaan met
3.Dxd4, gevolgd door een urenlange Maroczy-bind. In de tijdnood van
tegenstander Maurits Logtmeijer ging hij er dwars doorheen, prima partij.

Barnabas Kovacsy, de Hongaarse sensatie van GC 2, rekende na een
interessante en onduidelijke opening overtuigend af met Evert Janse. Er moest
keihard gerekend worden, en daar legt de oude garde het altijd af tegen de jeugd.
Veelbelovend debuut, aan deze jongen gaan we nog heel veel plezier beleven.

Joop Houtman, in een vorig leven nog Mister Schaakclub Groningen, deed
namens de Spassky’s iets terug. Hij trof Dries Wedda, en Joop begrijpt heel
goed dat je tegen jonge spelers de zaken droog en technisch moet houden. Klein
plusje pakken, voorzichtig masseren en hopen dat het wat wordt. Dries bleef de
hele partij sukkelen met kleine pijntjes en werd in een dame-eindspel vakkundig
uitgeteld, goed punt van Joop.

Zo stond het na de eerste tijdcontrole 3½-1½ en was het duidelijk dat die
benodigde 4½ er ook wel zou komen. Jan Baljé (had om half twaalf voor een
perfecte kennismakingslunch gezorgd, goed voor de teambuilding!) groeide uit
tot de matchwinner. Hij drukte in een Tarrasch Jan Postma langzaam maar zeker
van het bord, met tussendoor nog een elegante tactische wending. Geen geringe
prestatie, want ‘Possie’ kent de Tarrasch inside out.

Ik hou van dingen die nooit veranderen, een beetje vastigheid kan geen kwaad.
Ik ken Jan Postma al ruim veertig jaar en al die tijd heeft hij nooit iets anders
dan de Tarrasch gespeeld tegen 1.d4. Hoezo repertoire-vast? Zo rond 1980 werd
er een beetje lacherig gedaan over de Tarrasch, zo van ‘dat is toch helemaal niks
die opening?’ De triomfantelijke blikken van Possie toen niemand minder dan
Kasparov ineens overstapte van Koningsindisch naar Tarrasch, ik zal ze nooit
vergeten. Zie je nou wel sukkel, prima opening! Miles, Larsen, Smyslov,
Kortsjnoi, alle supergrootmeesters van toen, niemand bleek bestand tegen de
Tarrasch van Kasparov. Alleen de grote Karpov bleek later in staat om iets te
bereiken tegen de Tarrasch, maar de Tarrasch stond weer helemaal op de kaart –
dankzij Kasparov én Postma!

4½-1½, de twee matchpunten waren binnen. Aan het derde bord speelden Loek
van Hagen en Henk van Putten een hartverwarmende Siciliaan. Een beetje uit
nood geboren offerde Loek een stuk voor aanval, maar de koning van Henk
slalomde het hele bord over naar veiligheid en een vol punt. Simon Elgersma tenslotte won op zijn tandvlees in het verre eindspel. Kwaliteit achter, maar een
sterk paard en twee pluspionnen waren te veel voor een hulpeloze witte toren.

Eindstand 5½-2½, een ruime en verdiende overwinning.

Nog even aandacht voor het treffen op het topbord.

Hoeksema-Riemens, Koningsindisch.
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 Lg7 4.e4 d6 5.Lg5
Bedoeld om Michael te verrassen, en dat lukte. Michael was nu ‘out of book’,
helaas wist ik er zelf ook niks meer van.
5…0-0 6.Dd2 Pa6 7.f4?
Veel te voortvarend, maar ik hield slechts rekening met zwarte plannen die
beginnen met c7-c5. Maar zwart heeft veel beter.
7…h6! 8.Lh4 e5!

De spijker op zijn kop! Maar mijn eerste oneerbiedige gedachten hier: “Ach, die Riemens is het echt helemaal kwijt. Wat een treurige blunder, wat sneu om zo het seizoen te moeten beginnen.” Kortom, ik meende – wit wint na 8.dxe5 dxe5 9.Dxd8 Txd8 10.fxe5 g5 11.exf6 gxh4 12.fxg7. Was het leven maar zo simpel… Na 8.dxe5? neemt zwart natuurlijk niet terug op e5 maar hij speelt 8…Pxe4!
Dan is zowel 9.Lxd8 Pxd2 als 9.Pxe4 Dxh4+ heel gunstig voor zwart. Langzaam drong dit allemaal tot mij door en ik moest terugdenken (Michael ook trouwens) aan een stokoude partij Hoeksema-Riemens, NOSBO-jeugdkampioenschap, 29 december 1980. Een pijnlijke herinnering.

9.Lxf6
Een treurige zet – wit levert zonder slag of stoot zijn zwarte velden in – maar de enige manier om in de partij te blijven.
9…Lxf6 10.fxe5 dxe5

Met remise-aanbod! Terwijl ik me net zet af te vragen: “hoe hou ik dit in hemelsnaam remise?” Dus ja, ik moest wel akkoord gaan. En voor Michael gold: hij heeft door de jaren heen nog veel betere stellingen dan deze tegen mij gehad, en vaak ging het dan weer mis door gebrekkig rekenwerk in tijdnood.
Iedereen tevreden dus met een halfje, en we konden mooi op tijd beginnen aan de analyse en natuurlijk het grote nostalgische terugblikken.

Spassky's 1	Rating	Groninger Combinatie 2	Rating
Riemens, M.J. (Michael)	2223	Hoeksema, H.P. (Erik)	2328	½ - ½
Janse, J.E. (Evert)	2048	Kovacsy, B. (Barnabas)	2224	0 - 1
Putten van, H.T. (Henk)	2065	Hagen van der, L.G.J. (Loek)	2106	1 - 0
Houtman, J. (Joop)	2056	Wedda, D. (Dries)	2204	1 - 0
Postma, J. (Jan)	1983	Balje, J. (Jan)	2202	0 - 1
Veld van 't, M. (Menno)	1972	Elgersma, S.J. (Simon)	2180	0 - 1
Logtmeijer, M.A. (Maurits)	1937	Boer, A. (Alef)	2095	0 - 1
Jansen, H. (Henk)	1744	Clemens, A.H.P. (Adrian)	2064	0 - 1
Gemiddelde Rating:	2004	Gemiddelde Rating:	2175	2½-5½